Ấn Độ còn cách bao xa để tạo ra một “DeepSeek” của riêng mình?

Tham vọng AI của Ấn Độ đang nóng lên

Sự kiện Trung Quốc giới thiệu DeepSeek – một mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) chi phí thấp và hiệu quả cao – đã gây chấn động cộng đồng công nghệ toàn cầu. Trong khi đó, Ấn Độ, với dân số am hiểu công nghệ ngày càng tăng và hệ sinh thái khởi nghiệp sôi động, đang tự hỏi: Liệu quốc gia này còn cách bao xa để tạo ra một mô hình AI đột phá như DeepSeek?

DeepSeek là gì và tại sao lại quan trọng?

DeepSeek là một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) được phát triển tại Trung Quốc với mục tiêu cạnh tranh trực tiếp với các gã khổng lồ như OpenAI và Anthropic. Với hiệu suất mạnh mẽ và chi phí triển khai thấp, DeepSeek mở ra hướng đi mới cho các quốc gia đang phát triển mong muốn giảm sự phụ thuộc vào công nghệ phương Tây.

Kunal Bahl: DeepSeek Ấn Độ có thể xuất hiện trong 4-5 năm tới

Theo Kunal Bahl – nhà đồng sáng lập Titan Capital và một trong những nhân vật có ảnh hưởng trong cộng đồng công nghệ Ấn Độ – một phiên bản DeepSeek của Ấn Độ có thể thành hiện thực trong vòng 4-5 năm tới thông qua các quan hệ đối tác công-tư.

Bahl nhấn mạnh: “Thành công của Ấn Độ trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số công cộng như Aadhaar, UPI, và DigiLocker là minh chứng cho khả năng phát triển công nghệ nội địa.”

Sản xuất chip – viên gạch nền cho AI nội địa

Một trong những yếu tố cốt lõi để xây dựng AI là sản xuất chip. Theo Bộ trưởng Thương mại Piyush Goyal, Ấn Độ đang trên đà chế tạo con chip đầu tiên trong vòng hai năm. Đây là bước đi chiến lược nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhập khẩu và đối phó với các hạn chế xuất khẩu chip từ Hoa Kỳ.

Các công ty lớn như Reliance Industries và Micron, AMD (Hoa Kỳ) đã bắt tay đầu tư vào hạ tầng bán dẫn tại Ấn Độ. Thậm chí, CEO Nvidia Jensen Huang đã công bố hợp tác với Reliance về nghiên cứu và phát triển AI, cùng lời hứa cung cấp chip Blackwell mới nhất cho thị trường Ấn Độ.

Các “ông lớn” nội địa tham gia cuộc đua AI

Không chỉ dựa vào đầu tư nước ngoài, các tập đoàn như Reliance Jio, Tata Electronics, TCS, Infosys cũng đang phát triển các mô hình AI đa phương thức nhằm phục vụ các ngành công nghiệp cụ thể.

Bahl cho rằng: “Đây là giai đoạn ươm mầm, và nếu được thúc đẩy đúng hướng, AI Ấn Độ có thể vươn tầm quốc tế.”

Sáng kiến chính phủ và rào cản đầu tư

Chính phủ Ấn Độ đã khởi động chương trình “Sứ mệnh AI của Ấn Độ” với ngân sách 103 tỷ rupee (~1,2 tỷ USD) trong 5 năm để thúc đẩy năng lực AI trong nước.

Tuy nhiên, theo Venugopal Garre, Trưởng phòng nghiên cứu Ấn Độ của Bernstein, nguồn đầu tư hiện tại vẫn thấp hơn nhiều so với Mỹ và Trung Quốc, và đây có thể là rào cản lớn nhất cản bước Ấn Độ trong cuộc đua AI.

Garre còn nhấn mạnh: “Ấn Độ không ưu tiên phát triển công nghệ nội địa như Trung Quốc – quốc gia đã xây dựng các đối thủ cạnh tranh nội địa trong mọi lĩnh vực từ mạng xã hội đến ô tô điện.”

Sự vào cuộc của OpenAI và thị trường đang mở

Ấn Độ hiện là thị trường lớn thứ hai của OpenAI về số lượng người dùng. Sam Altman – CEO OpenAI – đã có cuộc gặp với Bộ trưởng CNTT Ashwini Vaishnaw để thảo luận về việc xây dựng toàn bộ hệ sinh thái AI: từ GPU đến mô hình và ứng dụng ngay tại Ấn Độ.

Điều này cho thấy Ấn Độ đã được quốc tế công nhận như một mắt xích quan trọng trong chuỗi phát triển AI toàn cầu.

Rủi ro và thách thức phía trước

1. Nguy cơ AI thay thế việc làm

Akhil Gupta – cựu giám đốc Blackstone India – cảnh báo rằng việc AI phát triển quá nhanh có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thất nghiệp trong ngành công nghệ Ấn Độ.

2. Thiếu định hướng rõ ràng

Nếu không xác định được vai trò cụ thể trong chuỗi giá trị AI, Ấn Độ có thể trở thành “nạn nhân công nghệ” thay vì người dẫn đầu.

Bức tranh toàn cảnh: Vừa cơ hội, vừa thách thức

Mặc dù đi sau Trung Quốc và Mỹ, Ấn Độ vẫn có lợi thế:

• Lực lượng lao động trẻ, dồi dào và am hiểu công nghệ
• Thị trường tiêu dùng khổng lồ
• Hệ sinh thái khởi nghiệp năng động
• Hợp tác quốc tế sâu rộng

Tuy nhiên, nếu không đầu tư mạnh mẽ, không tạo động lực từ chính phủ và khu vực tư nhân, giấc mơ về một “DeepSeek Made in India” sẽ khó thành hiện thực.

Kết luận: Ấn Độ – Người đến sau có thể giành chiến thắng?

Neil Shah, Đồng sáng lập tại Counterpoint Research nhận định: “Cuộc đua AI hiện vẫn là một đại dương xanh. Google từng đến muộn trong cuộc chiến công cụ tìm kiếm, nhưng lại thống trị. Điều tương tự hoàn toàn có thể xảy ra với Ấn Độ.”

Vậy câu hỏi đặt ra: Liệu Ấn Độ có thể tận dụng thế mạnh nội địa, vượt qua rào cản đầu tư và tạo ra một mô hình AI tầm cỡ toàn cầu? Có lẽ chúng ta sẽ có câu trả lời trong vài năm tới.